Zmiany w prawie spadkowym 2023

5.08.2023

 

W najbliższym czasie (liczymy, że jeszcze w pierwszej połowie tego roku) wejdą w życie nowe przepisy kodeksu cywilnego dotyczące spadkobrania. Celem zmian jest dostosowanie ich do faktycznych relacji rodzinnych oraz przyspieszenie postępowania spadkowego, które czasami ciągnie się miesiącami, jeśli nie latami. Zdaniem ministerstwa sprawiedliwości, nie będzie m.in. już potrzeby poszukiwania dalekich krewnych spadkodawcy, których często nie można znaleźć. To znacznie przyspieszy całe postępowanie.

Co się realnie zmieni?

DOTYCHCZAS: spadkobiorca na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku ma 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy.

NOWE PRZEPISY: termin ten zostanie zawieszony w sytuacji, w której złożenie wymaganego oświadczenia będzie wymagać zezwolenia sądu opiekuńczego. Co więcej, w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, zezwolenia na odrzucenie lub proste przyjęcie spadku będzie udzielał sąd spadku, a nie jak dotychczas sąd opiekuńczy.

DOTYCHCZAS: w przypadku braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy, którzy dziedziczą w częściach równych. Do tej pory przepisy mówiły, że jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.

NOWE PRZEPISY: zgodnie z nowymi przepisami, gdyby którekolwiek z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, wówczas jego udział spadkowy będzie przypadał jego dzieciom w częściach równych. Jeżeli dziecko którekolwiek dziadków spadkodawcy nie dożyje otwarcia spadku, udział spadkowy przypadał będzie w częściach równych ich dzieciom, a jeśli brak jest dzieci i wnuków tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku – pozostałym dziadkom, w częściach równych.

DOTYCHCZAS: w przypadku braku bezpośrednich zstępnych dziadków dotychczas dziedziczyli dalsi zstępni, czyli cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia.

NOWE PRZEPISY: te osoby zostaną wyłączone od dziedziczeni.

DOTYCHCZAS: kodeks cywilny dokładnie określał kto może zostać uznany za niegodnego dziedziczenia.

NOWE PRZEPISY: do tej grupy dołączą osoby, które uporczywie uchylały się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego oraz wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą.

Zaproponowane rozwiązania mają wejść w życie po trzech miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Nie wiadomo jednak jeszcze kiedy to dokładnie nastąpi.